De gevolgen, die voor iedereen het meest zichtbaar zijn, zijn natuurlijk de energie- en brandstofprijzen. Die stijgen de pan uit en zijn nog meer onvoorspelbaar geworden. Dit raakt ons allemaal, dus ook onze (grafimedia-) wereld, onze leden, onze werknemers, onze leveranciers.
Afgelopen dinsdag organiseerde de Stichting Energie Inkoop (SEI) van het KVGO een webinar over de situatie op de energiemarkt. Een hoge opkomst, een duidelijke uitleg en toelichting op de ontwikkelingen en een uitermate voorzichtige blik vooruit, met als logische conclusie: de prijzen dalen niet eerder dan als de rust in Oekraïne terugkeert.
Ook worden we al maanden geconfronteerd met fors stijgende prijzen van grondstoffen, van grafisch papier, maar ook de beperkte beschikbaarheid daarvan. De oorlog in Oekraïne heeft hierop ook een behoorlijke en negatieve invloed. Niet alleen door de sterk stijgende energiekosten, die immers ook gelden voor papier fabrieken, maar ook als het gaat om de beperkte beschikbaarheid van pulp en de nog verdere beperking van de productiecapaciteit.
Tijdens onze digitale algemene vergadering van 7 december jl. verzorgde Hans van de Nes een presentatie over de situatie op de papiermarkt van dat moment. Die presentatie is hier terug te zien.
Presentatie Hans van de Nes
We hebben Hans gevraagd ons te voorzien van een update en op 1 maart jl. schrijft hij:
“De prijzen voor grafisch papier kennen sinds enige maanden maar één richting en die gaat duidelijk omhoog. De prijsaanpassing in verband met de gestegen kosten voor grondstoffen, hulpstoffen, stroom en gas worden doorberekend aan de afnemer. In sommige gevallen worden de beloofde leveringen niet geleverd in verband met productieproblemen, transportproblemen of heeft men een andere koper gevonden voor een betere prijs. De prijsaanpassingen zijn volgens de producenten noodzakelijk om ondanks de stijgende kosten de continuïteit van het bedrijf te garanderen.
Als gevolg van de Coronapandemie hebben producenten hun productie omgezet of stilgelegd. Vanaf het eerste kwartaal van 2021 is er extra vraag en minder aanbod van papier. In het verleden kon men rekenen op Aziatische producenten maar zij beleveren door logistieke problemen vooral hun thuismarkt. De drastische verandering van de markt voor grafisch papier van een jarenlange kopersmarkt in een verkopersmarkt betekent voor de inkopers van grafisch papier een aanpassing van zijn of haar inkoopstrategie. De leveringen van papier zijn op dit moment belangrijker dan de condities.
Een verandering van de trend is nog niet zichtbaar. De prijzen van oud papier waren weliswaar stabiel vanaf november evenals de prijzen van cellulose. Dit betekent normaal gesproken een stabiele prijs voor nieuw papier. De zeer sterk gestegen energieprijzen als gevolg van de aanval van Rusland op Oekraïne en de angst voor een tekort aan gas zorgen voor een grote onzekerheid bij de producenten. Van de Duitse papierproducenten denkt 30% na over het stilzetten van de productie als de prijzen voor gas en stroom blijven stijgen (Bron Euwid). Verder heeft de staking in Finland ook voor een verstoring van de geplande leveringen gezorgd. De situatie is in februari zelfs verslechterd ten opzichte van de situatie in januari. Kortom, er is op korte termijn nog geen ontspanning van de situatie te verwachten.
De inzet van oud papier als grondstof in Europa heeft volgens de voorlopige cijfers van CEPI voor het eerst in de geschiedenis de barrière van 50 miljoen ton doorbroken. Vooral de Duitse industrie gebruikte de grondstof oud papier als grondstof de productie van verpakkingen, tissue en grafisch papier. De totale productie van de bij CEPI aangesloten landen steeg met 5 %. Wereldwijd steeg de productie met 3 %. De productie van verpakkingen steeg met 7,1 % (stijging e-commerce), de productie van grafisch papier en tissue daalde in 2021.”
De situatie op en rond de papiermarkt baart ons als KVGO uiteraard ook grote zorgen. We hebben er eerder voor gekozen om samen met al onze Europese zusterorganisaties te proberen via onze Europese organisatie Intergraf een en ander in kaart te brengen en op basis daarvan ook te handelen.
We pakken dit via Intergraf op omdat de meeste marktpartijen grote internationale spelers zijn en moeilijk door ons rechtstreeks te benaderen zijn. Het is daarnaast nadrukkelijk de vraag in hoeverre een standpunt van alleen het KVGO zal bijdragen aan een verandering van standpunten op de papiermarkt en dus zal leiden tot oplossingen. We geloven in dit geval in de kracht van een gezamenlijk Europees optreden. Eventuele acties vanuit het KVGO zelf zullen we daarom ook altijd eerst afstemmen met Intergraf.
Het samenwerken binnen Intergraf heeft inmiddels geleid tot een aantal acties, gestart met een persbericht van Intergraf d.d. 28 oktober jl. waarin het standpunt van alle leden van Intergraf, dus ook ons standpunt, werd verwoord. Dit persbericht is door alle vakpers overgenomen of in artikelen verwerkt.
Sindsdien heeft Intergraf verschillende activiteiten (persberichten, interviews, correspondentie, social media etc.) ondernomen om partijen bij elkaar te brengen en de problemen bespreekbaar te maken, de staking in Finland te beïnvloeden en de Europese Commissie (via Thierry Breton, Interne Markt) te bewegen tot hulp. De EC heeft inmiddels gereageerd met als gevolg, dat begin april een fysieke bijeenkomst wordt georganiseerd om de door Intergraf genoemde punten te bespreken met Peter Handley, binnen de EC verantwoordelijk voor onze industrie.
We blijven (samen met Intergraf) de markt volgen, zeker ook om te bezien of er sprake is van kartelvorming of misbruik van een economische machtspositie. Als daar sprake van (b)lijkt te zijn zullen we zeker op grond daarvan klachten indienen bij de ACM, al denken we dat dit weinig uit zal halen, gezien de internationale spelers. Daarom geldt ook hiervoor, dat een Europese aanpak onze voorkeur geniet.
Uiteraard worden we met veel meer uitdagingen geconfronteerd, uitdagingen, die volop onze aandacht hebben: onder andere een problematische arbeidsmarkt, een nieuwe cao, de afwikkeling van de covid-steunmaatregelen, terugbetaling van de belastingen, maar zeker ook (voor nu en de toekomst) het milieu, het klimaat, CO2-reductie en alles wat daaraan verbonden is én zal worden aan maatregelen, wet- en regelgeving etc.
Het ondernemen wordt er al met al niet eenvoudiger op.
Vanuit het KVGO wensen wij jullie dan ook alle sterkte!