“Hoe is het beeld vandaag? Daarvoor geef ik een sneak preview op de bijeenkomst van Intergraf komende donderdag in Londen. Ik zal daar een aantal cijfers presenteren aan de hand van het Intergraf-rapport 2019: Defending the Competitiveness of the European Graphic Industry. Helaas lopen cijfers altijd achter. Deze lopen tot 2016, maar het beeld is duidelijk.
In de 28 landen die de Europese Unie telt, werken 625.000 mensen in onze bedrijfstak. Dat doen ze in 112.000 bedrijven waar we met zijn allen een omzet realiseren van liefst 79,5 miljard euro. Wat opvalt is dat negentig procent van de bedrijven minder dan tien medewerkers telt. Met bijna 80 miljard omzet is de grafische industrie nog steeds een forse bedrijfstak.
De omzet in Europa vertoonde van 2000 tot 2007 een stabiel beeld. Maar het lijken wel zwarte pistes die vanaf dat moment de grafieken beheersen. Het aantal bedrijven in 2007 tikte de 135.000 aan. We zijn in negen jaar dus 23.000 ondernemingen kwijtgeraakt. Ook het aantal werknemers daalde. Die trend zette al in 2001 in om in 2013 af te vlakken.
Die afvlakkende grafieken suggereren een iets rustiger beeld. Die schijn kan bedriegen. We maakten de afgelopen maanden het faillissement mee van een van de grootste drukker van tijdschriften in ons land. Een markt die al jaren worstelt met de gevolgen van overcapaciteit. Het KVGO doet nooit uitspraken over individuele bedrijven. Maar het blijft pijn doen als een grafisch icoon onderuit gaat.
Zijn er alleen sombere boodschappen? Nee, gelukkig niet. De omzet schommelt vanaf 2013 in Europa op een bedrag van rond de 80 miljard euro. Nederland is goed voor circa 3,5 miljard euro per jaar en vertoont nu al drie jaar achter elkaar een stabiel beeld. Die trend zien we ook bij het aantal werknemers.
Nederland is overigens zesde in Europa als het gaat om de omzet van grafische producten. Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Italië en Spanje gaan ons voor.
Niet verrassend, maar wel opmerkelijk is de grafiek waarin de omzetten van print – in de breedste zin van het woord – zijn afgezet tegen die van verpakken en labels. Halverwege 2015 kruisen die omzetten elkaar, waarbij de verwachting is dat deze trend zich verder doorzet.
Het is verleidelijk om veel meer cijfers te noemen, maar ik stop bij de omzet per productieproces. Flexo steekt er in Europa nog altijd met kop en schouders bovenuit en groeit zelfs, vellen en rotatie leveren in, terwijl inkjet snel groeit. Ook printtechnieken hebben een levenscyclus.
Vooruit kijken
Ik ga niet met u tien jaar achterom kijken. Liever kijk ik vooruit. Maar als ik toch even achterom kijk dan heb ik wel een zorg. Ik heb veel bedrijven kunnen bezoeken en ben altijd zeer gastvrij ontvangen. Wat mij opviel en eigenlijk teleurstelde is het gebrek aan marketing bij veel bedrijven.
Een drukker als Cewe, bekend van onder andere de productie van fotoboeken, geeft jaarlijks 70 miljoen euro uit aan marketing. Er zit nogal een gat tussen een leuke website of 70 miljoen aan reclame uitgeven. Eén ding weet ik zeker, marketing van het grafische product is absoluut noodzakelijk. Een voorbeeld kunnen we nemen aan Canon, zoals uit dit filmpje blijkt.
Scan de qr code om het filmpje te zien.
Leveringsvoorwaarden
Op de agenda van vanmiddag staan belangwekkende zaken. De penningmeester licht de cijfers over 2018 toe. De vernieuwde algemene leveringsvoorwaarden komen aan bod; veruit het meest gedownloade document van het KVGO.
Over de vereniging
Waarom eigenlijk een branchevereniging? Die vraag hoor je wel eens tussen de regels door. Ik kijk toch weer even achterom en zie dat een branchevereniging als het KVGO zorgt voor een sterk collectief dat de gezamenlijke belangen behartigt. Denk aan onze lobby in Den Haag, de zorg voor goede arbeidsvoorwaarden, een kennisinstituut als het gaat om pensioenen, verzekeringen, de RI&E, milieuzaken, de papierrecycling. Samen sta je sterk!!
Hoe ziet de toekomst van onze vereniging er uit? Leden en bestuur staan voor ingewikkelde vragen en lastige antwoorden. Er is veel informatie verzameld die moet worden omgezet in concrete voorstellen over missie, doelen en organisatiestructuur van ons KVGO. In september is er een extra Ledenraad om samen met u verder over de toekomst van het KVGO na te denken. Ik wens mijn opvolger Dick Naafs, de nieuwe directeur Miguel Delcour en de rest van de vereniging veel succes bij het leggen van die complexe puzzel.
Drukwerk
Hoe ziet de toekomst van drukwerk er uit? ‘Ongeadresseerd’ drukwerk, het reclamepakket, ligt politiek onder vuur. Nota bene in Amsterdam, waar de vrijheid van drukpers zo’n beetje is uitgevonden, legt het stadsbestuur met de Ja/Ja-sticker de verspreiding van drukwerk aan banden. In Rotterdam en Utrecht lijkt hetzelfde te gaan gebeuren. Op 11 juni doet het Hof uitspraak in hoger beroep van de rechtszaak die we met partners tegen de gemeente Amsterdam hebben aangespannen.
Hoe die uitspraak ook uitvalt, duidelijk is dat de behoefte aan slimmere vormen van distributie zal blijven toenemen. Met bijvoorbeeld de inzet van big data kan de bedrijfstak hier verdere stappen in zetten.
Bij tijdschriften en kranten dalen hier in het westen de oplages. Maar een industrie die circa 3,5 miljard euro per jaar omzet verdampt niet van de ene dag op de andere. Ook generaties na ons zullen boeken lezen, bladeren door tijdschriften en een krant uit de bus halen.
Diverse onderzoeken bevestigen de kracht van het gedrukte medium. De reclamefolder zorgt voor een koopimpuls van circa dertig procent. Die omzet zijn ondernemers kwijt als er geen folder in de bus valt. En zoals ik een marketeer hoorde zeggen wij hebben nog geen plan ‘b’ als de folder wordt verbannen.
Bedrijfstak
Hoe ziet de toekomst van onze bedrijfstak er uit? Het lijkt zeker dat de bedrijfstak blijft krimpen, hoewel het tempo waarin dat gebeurt afvlakt. Ooit formuleerden we als bestuur dat het KVGO ondernemers wil ondersteunen bij het streven naar een gezonde branche. Nog altijd is er sprake van overcapaciteit en prijsdruk. Maar daar waar we bedrijven zien verdwijnen, komen tegelijkertijd andere weer op. We zien voor onze ogen de creatieve destructie plaatsvinden, maar dat biedt tegelijkertijd kansen voor wie ze wil benutten.
Een zijstapje. Techgiganten hebben een te dominante positie gekregen. Zij hebben grote delen van reclamebudgetten naar zich toegetrokken ten koste van print. Dus ten koste van onder andere magazines en dagbladen. De politiek denkt na over belastingheffing voor deze techreuzen. In Frankrijk is dat al zo ver. Wij moeten aantonen dat print beter communiceert en effectiever is. Dat is de marketinguitdaging!
Bedrijven
Hoe ziet de toekomst van onze bedrijven eruit? De integratie van web en productie zal groeien. We gaan de slag maken van automatisering naar robotisering. We zullen te rade moeten gaan bij aanpalende branches die ‘Industry 4.0’ omarmen met de koppeling van machines en software en informatiesystemen. Dit leidt tot een hogere productie en nog snellere doorlooptijden.
Welke bedrijven doen het goed? De makers van verpakkingen en labels noemde ik al. Ook de sign-bedrijven groeien. Wil je kostleider zijn dan zal je je productie totaal moeten optimaliseren. We zien – ook in Nederland – spectaculaire voorbeelden van bedrijven die volgens de wetten van de platform-economie produceren en daarmee succesvol zijn. Voor de gespecialiseerde nichespeler met unieke producten zal er in mijn ogen ook altijd plaats op de markt zijn.
Papier
Hoe ziet de toekomst van papier er uit? Daar kunnen we duidelijk over zijn. Papier is geen afval, maar een grondstof voor nieuwe producten. Het is hernieuwbaar en past perfect in het streven naar een circulaire economie. Als er geen papier bestond, konden we de mensheid geen groter plezier doen door het alsnog uit te vinden. De kracht van papier staat buiten kijf. Als drager van informatie, van wetenschap, van cultuur of als een reclamefolder.
Hiermee sluit ik af. Ik wens u allen een gezonde en gelukkige toekomst.”