Onlangs publiceerde de OESO de resultaten van het PISA-onderzoek. De resultaten van PISA 2022 liegen er niet om. Er is sprake van een ongekende daling in de prestaties van leerlingen op gebied van lezen. Waarbij valt op te merken dat COVID-19 weliswaar een factor van betekenis is, maar er tegelijkertijd sprake is van een meer structurele ontwikkeling in de onderzochte landen. En dit is zeker ook het geval in Nederland. Niet alleen presteren wij onder het OESO-gemiddelde, ook behoren we tot de groep van landen met de sterkste daling in de afgelopen jaren op gebied van lezen.
Dick Naafs, voorzitter KVGO: “Bovenstaande ontwikkelingen vinden wij erg zorgwekkend. Tegelijkertijd zien wij ook dat er handvatten zijn om deze trendlijn om te buigen. Niet voor niets pleiten wij namens de grafische industrie voor een fundamentele rol van drukwerk bij het leerproces in het onderwijs. Want gedrukte boeken bieden leerlingen duidelijke voordelen op het gebied van concentratie, begrip en de ontwikkeling van diepgaande leesvaardigheden.”
Dit is ook ter sprake gekomen in de zogenaamde “Social Dialogue” van de grafische sector. Tijdens deze bijeenkomst, die wordt georganiseerd door de Europese Commissie, gaan werkgevers- en werknemersorganisaties het gesprek met elkaar aan over hoe we gezamenlijk de grafische sector kunnen versterken. Tijdens de meest recente bijeenkomst benadrukte professor Anne Mangen van het Leescentrum aan de Universiteit van Stavanger een sterke samenhang tussen het lezen van lange, lineaire teksten in gedrukte vorm en betere leesvaardigheden. Bovendien besprak ze negatieve effecten van beeldschermen op het begrijpend lezen, vooral wanneer het gaat om informatieve teksten. Deze bevindingen worden ondersteund door de resultaten van 54 experimenten met meer dan 170.000 deelnemers, die consistent een zwaarwegend voordeel laten zien voor lezen op papier, vooral bij informatieve teksten.
Onderzoek suggereert ook dat digitale omgevingen minder bevorderlijk zijn voor diepgaand begrip. Dit terwijl lezen op papier een groter voordeel biedt in situaties die een grotere mentale inspanning vereisen, zoals lezen onder tijdsdruk of het lezen van complexe teksten. Bovendien neigt schermlezen naar snelle en oppervlakkige verwerking, terwijl lezen op papier diepgaander lezen beter ondersteunt, vooral bij langere en meer ingewikkelde teksten.
Naafs: “Geletterdheid blijft een van de belangrijkste pijlers van onze maatschappij. Ervoor zorgen dat jongeren goed kunnen lezen en de wereld om hen heen begrijpen, is een voorwaarde voor hun deelname aan onze samenleving. Gezien de ongekende daling -zeker in Nederland- in geletterdheid, roepen wij onze beleidsmakers dan ook op om het belang van drukwerk in het leerproces weer een prominente plaats te geven en gedrukte boeken te erkennen als een integraal en duurzaam onderdeel van het onderwijs op scholen.”
Het volledige OESO / PISA-rapport is hier te downloaden.