De grafische sector heeft begin vorig jaar, net als de hele Nederlandse economie, een opleving laten zien. Die is voor het bedrijfsleven en de economie als geheel door gegaan maar lijkt voor grafische bedrijven in de tweede jaarhelft toch weer wat afgezwakt te zijn.
Een aantal grafische bedrijven spreekt echter nog altijd wel van een verbetering van het economisch klimaat. Wel is het zo dat grafimedia ondernemers over het algemeen iets minder optimistisch zijn over 2017 dan hun collega’s in andere bedrijfstakken.
Dat zijn de voornaamste conclusies uit het rapport ‘Grafimediabranche economische ontwikkeling 2016’ dat het GOC heeft opgesteld in opdracht van het A&O Fonds Grafimedia.
“Op dit moment lijkt alles in ons land economisch gesproken alleen maar positief te zijn. Dat lees je in ieder geval overal. Maar dat lijkt toch niet helemaal op te gaan voor onze bedrijfstak”, zegt drs. Jos Teunen die het rapport elk jaar samenstelt. De door hem verwerkte gegevens zijn grotendeels afkomstig van de Conjunctuur enquête van het CBS. “Wat de voorspellingen betreft, zet ik daar wel een vraagteken bij. Steeds weer blijkt dat ondernemers daarbij uitgaan van wat er in het recente verleden is gebeurd. Vaak zie je dan dat het uiteindelijke resultaat en de eerder gedane voorspelling niet parallel lopen.”
Orderportefeuille
Dat het met de grafimedia slechter gaat dan met de industrie in het algemeen, blijkt al uit de orderportefeuille. Terwijl het orderniveau bij de industrie als geheel is verbeterd, is bij drukkerijen en andere grafische bedrijven juist sprake van een nieuwe daling. Veel grafische ondernemers hebben nog steeds te kampen met een tekort aan vraag naar hun producten. Juist op dit punt is het verschil met andere bedrijfstakken opmerkelijk groot, signaleert het rapport. Ook de twee jaar geleden ingezette verbetering van de hoeveelheid orders uit het buitenland lijkt vorig jaar al weer tot staan gekomen. Wel is die export voor een groot deel debet aan het – tijdelijke – herstel van begin 2016. Al met al hebben grafici gemiddeld voor minder dan twee maanden werk, terwijl dat bij andere industriële bedrijven vaak ruim drie maanden is.
Prijsontwikkeling
De al in 2010 ingezette daling van de prijzen voor grafische producten is vorig jaar op de binnenlandse markt in versterkte mate doorgegaan. De gemiddelde prijzen voor grafische producten zijn sinds 2008 met zo’n 8,5 procent gedaald. De aan buitenlandse klanten berekende prijzen verbeterden wel. Dit betekent dat het voor bedrijven aantrekkelijk is geworden om meer actief te worden op de buitenlandse markt. Desalniettemin doen grafische bedrijven minder aan export dan andere ondernemingen. Wat het binnenland betreft heeft de grafimediabranche vergeleken met de industrie met een veel slechtere prijsontwikkeling te maken, ondanks dat ook de prijzen voor industriële producten de laatste jaren onder druk staan.
Overcapaciteit
In de afgelopen jaren is zowel het aantal bedrijven met een te ruime productiecapaciteit als het aantal bedrijven met een te krappe productiecapaciteit toegenomen. Dit duidt erop dat het voor bedrijven moeilijker is geworden hun productiecapaciteit snel aan te passen bij fluctuaties in de omzet. Ondernemers melden daarom regelmatig dat ze met een té krappe capaciteit te maken hebben. Ondanks de terugloop van het aantal bedrijven en de werkgelegenheid en daarmee van de totale productiecapaciteit is de benuttingsgraad van het beschikbare productiepotentieel echter verder gedaald. Dit duidt op een hardnekkige structurele overcapaciteit binnen de branche, ondanks alle reorganisaties en bedrijfssluitingen. Die wordt mede gevoed door het feit dat veel bedrijven nog altijd investeren in vervanging van oude machines en installaties door nieuwe, meer efficiënte apparatuur. “Die overcapaciteit is ook een al jaren lang heersend probleem. Als je in de geschiedenis duikt, dan zie je dat daar zelfs enkele tientallen jaren geleden net zo over werd geklaagd als nu”, zegt Teunen.
Lees het hele artikel in Kernnieuws 1 2017